دستگاه تست قند خون چیست؟

یکی از بیماری های فراگیر و شایع در سنین مختلف که خطرات زیادی را به همراه دارد دیابت است. با توجه به سبک زندگی مدرن مشاهده می شود که ابتلا به دیابت به خصوص در ایران در دهه گذشته 70% افزایش داشته است. علاوه بر این که این بیماری در اثر ژنتیک ایجاد می شود، عواملی مانند تغذیه ناسالم، عدم داشتن تحرک کافی و هم چنین مصرف سیگار و الکل زیاد می تواند باعث این بیماری شود. بنابراین پیشگیری و کنترل دیابت اهمیت زیادی دارد. افرادی که مستعد ابتلا به دیابت هستند یا افراد دیابتی باید به طور منظم قند خون خود را اندازه گیری کنند که به این منظور از دستگاه تست قند خون یا گلوکومتر استفاده می شود. این دستگاه سطح قند خون را اندازه می گیرد و باعث می شود بیمار و پزشک معالج بتوانند تا حد ممکن بیماری را کنترل کنند.

وجود این دستگاه در منزل، علاوه بر افراد دیابتی برای خانم های باردار، افراد مسن و کسانی که دچار افت قند خون می شوند ضروری است. این دستگاه کاربری آسانی دارد و برخلاف آزمایش خون برای اندازه گیری قند خون، نتیجه را به سرعت و با کمترین میزان خون لازم اعلام می کند. بیمار می تواند با اندازه گیری گلوکز خون در صورت نیاز با پزشک خود تماس گرفته و در صورت بالا یا پایین بودن قند خون اقدامات لازم انجام شود.

چه زمانی قند خون اندازه گیری می شود؟

بیماران دیابتی اگر علائمی مانند سرگیجه، ضعف شدید، بی حسی لب و زبان، خواب آلودگی شدید، احساس سرمای زیاد و لرزش بدن را تجربه کنند لازم است به سرعت با استفاده از دستگاه تست قند خون، گلوکز خون را اندازه گیری کنند. در شرایط عادی، افراد مبتلا به دیابت نوع 1 باید قبل از خواب، غذا و فعالیت بدنی این اندازه گیری را انجام دهند. برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 این زمان قبل از خواب و وعده های غذایی است. البته ممکن است بسته به شدت بیماری، شرایط بدن و نوع رژیم غذایی، پزشک زمان های خاص دیگری را نیز برای این سنجش تجویز کند.

انواع دستگاه تست قند خون:

• دستگاه تست قند خون با سوزن: این دستگاه مدلی پر کاربرد برای استفاده در منزل و مراکز درمانی است که یک سوزن یا لنست دارد که با استفاده از آن از نوک انگشت یا لاله گوش فرد مقدار خیلی کم، در حد یک قطره خون گرفته می شود و بر روی نوار تست قند خون قرار داده می شود. سپس این نوار در دستگاه قرار گرفته و سنجش انجام می شود.
• دستگاه تست قند خون بدون سوزن: در این دستگاه اندازه گیری بدون نیاز به خون انجام می شود به طوری که سنسور چسبی دستگاه به پشت بازوی بیمار یا قسمت دیگر به تشخیص پزشک چسبانده شده و در زمان ها مشخصی قند خون را اندازه می گیرد. این نتایج در حافظه دستگاه ذخیره می شوند و پزشک می تواند آن ها را بررسی کند. به این صورت قند خون در یک بازه زمانی مشخص مانیتور می شود.

عملکرد دستگاه قند خون:

• فتومتری: در این روش آنزیم هایی بر روی نوار قند خون وجود دارد و در دستگاه نیز منبع نوری قرار داده شده است. با قرار دادن نوار در دستگاه، گلوکز خون با آنزیم های روی نوار واکنش می دهد و یک ماده رنگی تولید می کند. با تابش نور از منبع نوری دستگاه با یک طول موج معین به این ماده، نور جذب آن می شود. هر چه گلوکوز خون بیشتر باشد ماده رنگی بیشتری تولید شده و نور بیشتری جذب می کند بنابراین نور کمتری بازتابیده می شود. دستگاه میزان نور انعکاس یافته را اندازه گیری کرده و قند خون را اعلام می کند.
• الکتروشیمیایی: در این روش گلوکوز خون با آنزیم موجود بر روی نوار تست قند خون واکنش اسیدی می دهد و الکترون تولید می کند. هر چه گلوکوز خون بیشتر باشد الکترون بیشتر می شود.

نحوه استفاده از گلوکومتر:

پیش از استفاده از دستگاه لازم است دست یا قسمتی که از آن قطره خون گرفته می شود به خوبی با آب و صابون شسته و تمیز شود. با استفاده از سوزن یا لنست، حدود 0.3 تا 0.6 میکرولیتر خون از بیمار گرفته شده و بر روی نوار قرار می گیرد. با قرار گرفتن نوار در دستگاه، بسته به روش اندازه گیری آن، قند خون به صورت دیجیتالی بر روی یک صفحه نمایش نشان داده می شود. در برخی دستگاه ها به جای نوار از یک دیسک مخصوص استفاده می شود. نوار تست قند خون یک بار مصرف است و باید پس از اندازه گیری دور انداخته شود. اما برخی دیسک های قند خون چند بار مصرف هستند. اعلام نتیجه دستگاه معمولا بین 5 ثانیه تا 5 دقیقه زمان می برد. ممکن است نتایج اندازه گیری شده به منظور بررسی های بعدی، در حافظه دستگاه ذخیره شوند.

نکات مهم در استفاده از دستگاه:

• بهتر است اولین بار دستگاه نزد پزشک استفاده شود تا بیمار آموزش داده شود.
• هنگام استفاده باید به تاریخ انقضای نوار تست قند خون دقت شود زیرا اگر تاریخ آن گذشته باشد آنزیم های روی آن کاهش پیدا می کنند.
• دستگاه دارای روش فتومتری باید همیشه تمیز باشد زیرا آلودگی بر روی دقت اندازه گیری آن تاثیر می گذارد.
• حین تمیز کردن دستگاه نباید ضربه یا فشاری به آن وارد شود. هم چنین نباید نور خورشید مستقیم به آن بتابد یا در محیطی با سرما یا گرمای زیاد باشد.
• سوزن و نوار تست قند خون باید به صورت بهداشتی استفاده شوند و پس از مصرف دور انداخته شوند.
• در برخی دستگاه ها می توان عمق نفوذ سوزن را تعیین کرد. به این شکل می توان برای افراد دارای پوست ضخیم، سوزن را عمیق تر وارد کرد.
• نوار تست قند خون به خصوص اگر کاغذی باشد باید با درب بسته نگه داری شده و از رطوبت دور باشد. هم چنین نباید با دست خیس آن را برداشت.
• خونی که روی نوار قرار داده می شود نباید زیاد باشد هم چنین نباید انگشت را بر روی نوار فشار داد.

قیمت دستگاه تست قند خون:

دستگاه ها بر اساس روش اندازه گیری و سیستم داخلی آن ها، نوع نوار تست قند خون، دیسکی بودن دستگاه و دقت و سرعت اندازه گیری قیمت گذاری می شوند. علاوه بر این هر چه دستگاه پیشرفته تر باشد به میزان خون کمتری نیاز دارد و بالطبع قیمت بالاتری نیز دارد. انواع گلوکومتر همراه با قیمت در وبسایت مدیکال نوآوران قرار داده شده است. قیمت ها در اثر تغییرات بازار تجهیزات پزشکی و هم چنین نوسانات ارز متفاوت می باشند.

خرید دستگاه تست قند خون:

نکاتی که هنگام خرید دستگاه تست قند خون باید رعایت کرد به شرح زیر است:

• سرعت اندازه گیری دستگاه باید 3 تا 65 ثانیه باشد. در واقع هر چه زمان اندازه گیری آن کمتر باشد بهتر است.
• میزان خون مورد نیاز دستگاه باید بسیار کم باشد.
• بهتر است دستگاهی تهیه شود که تامین نوار آن به راحتی انجام بگیرد و در بازار همیشه موجود باشد.
• هنگام خرید باید به تاریخ انقضای نوار تست قند خون دقت شود.
• شرکتی که دستگاه از آن خریداری می شود باید گارانتی و خدمات پس از فروش معتبر را تامین کند.
• دستگاه باید سیستم هشدار داشته باشد و به طور مثال در حالتی که خون کافی بر روی نوار قرار داده نشده است آلارم آن فعال شود.
• بهتر است تاریخ و ساعت و حافظه در دستگاه تنظیم شود و اطلاعات مورد نیاز در دستگاه ذخیره گردد.
• صفحه نمایش دستگاه و اعداد و نوشته هایی که نشان می دهد باید درشت و خوانا باشد و به خصوص افراد مسن بتوانند به راحتی از آن استفاده کنند.