دستگاه سی پپ چیست؟
دستگاه سی پپ یا CPAP که مخفف Continuous Positive Airway Pressure است یکی از مشتقات دستگاه ونتیلاتور بوده که فشار هوای مثبت ایجاد کرده و به درمان بیماری هایی مانند آپنه تنفسی و هم چنین خروپف کمک می کند. این دستگاه با ایجاد فشار، از بسته شدن راه هوایی بیمار جلوگیری می کند. در شرایطی که بیمار در انجام عمل دم مشکل داشته باشد سی پپ کاربرد دارد زیرا یک سطح فشار برای دم ایجاد می کند و بیمار بازدم را انجام می دهد. در صورتی که شرایط بیمار حادتر باشد و در انجام دم و بازدم مشکل داشته باشد لازم است از دستگاه بای پپ استفاده شود که دو سطح فشار ایجاد می کند و پیشرفته تر است.
آپنه تنفسی چیست؟
آپنه تنفسی یا آپنه انسدادی خواب حالتی است که در آن تنفس بیمار در طول خواب قطع می شود و راه هوایی بسته می شود. در چنین شرایطی اکسیژن به راحتی وارد بدن نمی شود. با تکرار آپنه و کاهش اکسیژن رسانی به مغز، بیمار به مرور به انواع بیماری های قلبی و مغزی مبتلا می شود. علاوه بر این هوشیاری و تمرکز خود را در طی روز از دست می دهد. بنابراین باید برای درمان این بیماری اقدام شود. به همین منظور ابتدا در کلینیک خواب یک تست خواب از بیمار گرفته می شود که مشخص می کند در طول شب چند بار و تا چه شدت به آپنه دچار می شود. بر اساس نتیجه این تست، پزشک استفاده از سی پپ یا بای پپ را تجویز کرده و تشخیص می دهد که چه فشاری باید در دستگاه تنظیم شود.
کاربرد سی پپ:
این دستگاه علاوه بر درمان آپنه تنفسی و برطرف کردن خروپف به درمان دو بیماری ادم ریوی و نارسایی تنفسی هیپوکسمیک(Hypoxemic) نیز کمک می کند. ادم ریوی در اثر نارسایی قلبی ایجاد می شود و باعث می شود که آب درون کیسه های هوایی ریه جمع شده و تنفس به سختی انجام شود. در نارسایی تنفسی هیپوکسمیک دریافت اکسیژن در ریه ها کاهش پیدا می کند. با استفاده منظم از سی پپ، بیمار به سرعت حس بهتری پیدا کرده و رو به بهبود می رود. علاوه بر این خواب راحتی نیز خواهد داشت.
عملکرد سی پپ:
این دستگاه هوای محیط را به درون خود کشیده و پس از عبور از فیلتر به منظور از بین بردن آلودگی و گرد و غبار، فشار آن را تا حد مشخصی بالا می برد. این هوا از یک مرطوب کننده نیز باید عبور کند تا رطوبت کافی داشته باشد و از خشکی راه تنفسی بیمار جلوگیری شود. سپس هوا از طریق لوله خرطومی به ماسک سی پپ و بای پپ که بر روی صورت بیمار قرار دارد منتقل شده و به ریه ها می رود.
مزایا و معایب استفاده از سی پپ:
استفاده از سی پپ معمولا عوارضی ندارد و به صورت کاملا غیر تهاجمی است. تنها ممکن است ماسک آن در سایز و مدل مناسب انتخاب نشده باشد و باعث ناراحتی بیمار شود. مزایای استفاده از این دستگاه به شرح زیر می باشد:
- افزایش اکسیژن رسانی به مغز و بافت های مختلف بدن.
- افزایش انطباق پذیری ریه ها.
- باز ماندن آلوئول های ریه.
- کاهش احتمال سکته مغزی و قلبی.
- کاهش فشار خون و کنترل آن.
- کاهش خستگی و خواب آلودگی در طول روز.
- افزایش حجم ریه.
- کاهش آتلکتازی ریه.
انتخاب ماسک سی پپ:
این ماسک در 4 مدل فول فیس Full face، دهانی، نازال و نازال پیلو یا بالش بینی تولید می شود. بیمار باید بر اساس فرم صورت، نوع بیماری و سایز صورت ماسک مناسب را انتخاب نماید. در صورتی که بیمار از دهان نفس بکشد بهتر است از ماسک تمام صورت استفاده شود. اما در صورتی که بیمار فوبیای فضای بسته داشته باشد این ماسک مناسب نیست و باید از ماسک بینی استفاده شود که فقط روی بینی را می پوشاند. ماسک بالش بینی یا Nasal pillow دارای بالشتک های کوچکی است که درون سوراخ های بینی قرار می گیرند.
لازم است سایز ماسک طوری انتخاب شود که شل نباشد و نشتی هوا از آن رخ ندهد. هم چنین خیلی سفت نباشد زیرا درد و ناراحتی برای بیمار ایجاد می کند. ماسک های فول فیس علاوه بر پوشاندن دهان و بینی، دارای یک بند هستند که بر روی پیشانی قرار می گیرد و باعث بهتر فیکس شدن ماسک می شود. در صورتی که از ماسک بینی استفاده شود بیمار آزادی عمل بیشتری دارد و خوردن و آشامیدن نیز برای وی امکان پذیر است.
مشکلات رایج در استفاده از سی پپ:
- در صورتی که سایز و مدل ماسک انتخاب شده مناسب نباشد بیمار دچار ناراحتی می شود و عملکرد سی پپ و برطرف کردن آپنه نیز با مشکل روبرو می شود.
- ممکن است فرد در استفاده از دستگاه راحت نباشد به همین منظور توصیه می شود ابتدا چند بار در روز و هر بار به مدت کوتاه در حین تماشای تلویزیون یا مطالعه از دستگاه استفاده شود تا بیمار کم کم به آن عادت کند.
- خشک شدن راه هوایی: دستگاه باید حتما دارای مرطوب کننده باشد در غیر این صورت تنفس بیمار خشک شده و حالت سرفه و ناراحتی گلو را ایجاد می کند.
- احساس کلاستروفوبیا یا ترس از فضاهای تنگ و بسته که قبل تر نیز به آن اشاره کردیم در استفاده از ماسک فول فیس رخ می دهد. بنابراین انتخاب ماسک از مدل های دیگر می تواند کمک کننده باشد. اما اگر بیمار مجبور به استفاده از این مدل ماسک است باید کم کم و در زمان ها کوتاه از آن استفاده کند و تنظیمات دستگاه نیز در حالت Ramp قرار داشته باشد. تمرینات ریلکسیشن و کاهش اضطراب نیز کمک کننده هستند.
- نشتی ماسک: اگر ماسک به خوبی روی صورت قرار نگرفته باشد هوا از آن خارج می شود و به مرور باعث ناراحت شده پوست و سوزش آن می شود. در عین حال درمان بیمار نیز به درستی انجام نمی شود. نشتی هوا موجب خشک شدن چشم نیز می شود.
- مشکل تحمل هوای دارای فشار: در این حالت باید دستگاه در حالت Ramp قرار بگیرد که باعث می شود عملکرد آن از فشار کم شروع شده و کم کم به صورت اتوماتیک فشار افزایش پیدا کند و به مقدار تنظیم شده برسد.
تمیز کردن دستگاه:
برای تمیز کردن قاب دستگاه باید از برق جدا شده و با یک دستمال خشک نرم و بدون پرز، با کمی مایع ضد عفونی کننده مانند آب و الکل تمیز شود. پیش از اتصال دستگاه به برق باید از خشک بودن آن اطمینان حاصل کرد. فیلترهای دستگاه باید هر هفته یا هر 10 روز تمیز شده و با آب شسته شوند و پس از خشک شدن کامل درون دستگاه قرار بگیرند. لوله خرطومی باید هر هفته تمیز شده و با آب گرم و مایع شوینده شسته شود. ماسک دستگاه مهم تر از بقیه قسمت های دستگاه است و باید هر روز یا حداکثر هفته ای یک بار با آب و مایع شوینده تمیز شود.
نکات مهم در استفاده از دستگاه:
- برای راه اندازی دستگاه باید آموزش های لازم به بیمار و اطرافیان وی داده شود.
- دستگاه نباید کج یا وارونه شود زیرا آب مرطوب کننده وارد موتور می شود و به آن صدمه می زند.
- هنگام جا به جا کردن دستگاه باید آب مرطوب کننده خالی شود.
- در صورتی که دستگاه در حین کار صدای غیر معمول داشته باشد نباید استفاده شود و باید با شرکتی که از آن خریداری شده تماس گرفته شود.
- دستگاه باید روی سطح صاف و هموار قرار بگیرد.
- دمای محیطی که سی پپ در آن استفاده می شود باید کمتر از 35 درجه باشد.
- سی پپ باید دور از پرده، رادیاتور، دستگاه تولید کننده گرما و دستگاه تصفیه هوا قرار بگیرد.
خرید سی پپ:
دستگاه سی پپ باید از فروشنده مجاز و متخصص خریداری شود و دارای گارانتی و خدمات پس از فروش معتبر باشد. هم چنین لوازم جانبی آن باید استاندارد معتبر داشته باشند. دستگاه باید حتما طبق تجویز پزشک خریداری شود و سر خود استفاده نشود. صدای کم دستگاه باعث می شود مزاحمتی برای خواب بیمار و اطرافیان ایجاد نشود. وجود مرطوب کننده در دستگاه از خشکی مجاری تنفسی بیمار جلوگیری می کند. سنسورهای سی پپ باید حساسیت بالا داشته باشند و الگوی تنفسی بیمار را تشخیص دهند. علاوه بر این وجود حافظه داخلی در دستگاه باعث می شود این الگوی تنفسی و الگوی خواب بیمار ذخیره شود.
قیمت سی پپ:
سی پپ ها مدل های مختلفی دارند که قیمت آن ها با داشتن کارت حافظه، سیستم های هشدار دقیق، مرطوب کننده و کیفیت تولید مناسب بالا می رود. انواع سی پپ همراه با قیمت در وبسایت مدیکال نوآوران ارائه شده است. لازم به ذکر است که نوسان ارز و تغییرات بازار تجهیزات پزشکی بر روی این قیمت ها تاثیرگذار است.
بهترین برند سی پپ:
شرکت های مختلفی در زمینه تولید سی پپ و مدل های مختلف آن فعالیت می کنند که دستگاه هایی با کیفیت بالا و ویژگی های مناسب ارائه می دهند. از میان این برندها می توان به یوول Yuwell، سفام، لوون اشتاین، BMC، رزمد و Apex اشاره کرد. کارشناسان سایت مدیکال نوآوران مشتریان را در انتخاب بهترین برند و مناسب ترین دستگاه راهنمایی می کنند.