آشنایی با اکسیژن ساز:
اکسیژن خون عاملی حیاتی در سلامت بدن است که از طریق دهان و بینی وارد بدن شده و در جریان خون به قسمت های مختلف بدن منتقل می شود. علاوه بر تاثیر در سیستم تنفسی، اکسیژن در ترکیب با مولکول های مواد غذایی انرژی لازم برای بدن را نیز تامین می کند. بنابراین مناسب بودن سطح اکسیژن خون اهمیت زیادی دارد. در شرایطی که سطح اکسیژن کاهش پیدا کند لازم است با استفاده از دستگاه اکسیژن ساز، بیمار اکسیژن تراپی شود. این دستگاه می تواند اکسیژن را به صورت 24 ساعته تامین کند. در شرایطی که نیاز به مدت زمان محدود اکسیژن رسانی باشد از کپسول اکسیژن استفاده می شود که دارای میزان محدودی گاز بوده و باید پس از اتمام اکسیژن، مجددا پر شود.
اکسیژن خون در حالت نرمال بیش از 95% است که ممکن است تحت تاثیر شرایط مختلف مانند عفونت سیستم تنفسی، آسم، آمبولی ریه، کم خونی شدید و مشکلات قلبی- عروقی این مقدار کاهش پیدا کند. با کاهش یافتن اکسیژن خون به کمتر از 92% حالتی به نام هیپوکسمی ایجاد می شود که بسیار خطرناک است و حیات بیمار را تهدید می کند. هیپوکسمی با علائمی مانند تنگی نفس و کبودی لب ها همراه است و باید به سرعت برای درمان آن اقدام شود.
عملکرد دستگاه اکسیژن ساز:
برای استفاده از این دستگاه تنها لازم است در محیطی با جریان هوا قرار داده شود. اکسیژن ساز هوای محیط را به درون خود کشیده و در ابتدا از فیلترهایی عبور می دهد. با توجه به این که هوای محیط دارای گرد و غبار و آلودگی است، این فیلترها تمامی آلودگی ها را از هوا جدا می کنند و هوای پاکیزه را وارد سیستم دستگاه می نمایند. این هوا فشرده سازی شده و سپس اکسیژن آن از سایر اجزای هوا مانند نیتروژن جدا می شود. اکسیژن تغلیظ شده پس از دریافت رطوبت کافی، از طریق یک ماسک یا نازال به سیستم تنفسی بیمار انتقال پیدا می کند. خلوص اکسیژن دستگاه اکسیژن ساز باید بیش از 90 تا 95% باشد تا نتیجه مورد نظر برای بیمار به سرعت حاصل شود.
اجزای دستگاه اکسیژن:
در ادامه، اجزای اکسیژن ساز از محل ورود هوا تا خروج اکسیژن مورد بررسی قرار گرفته است:
- در ابتدای ورود هوا به دستگاه، دو فیلتر وجود دارند که یکی پلی یورتان متخلخل و دیگری فیلتر هپا HEPA است. فیلتر پلی یورتان باید هر هفته شسته شود اما فیلتر هپا پس از 6 ماه کارکرد تعویض می شود. این فیلترها گرد و غبار موجود در هوا را جدا می کنند. این عمل اهمیت زیادی دارد زیرا این گرد و غبار و آلودگی ها می توانند به راحتی موجب مشکلات ریوی و انواع عفونت شوند.
- هوا از طریق یک کمپرسور به داخل دستگاه کشیده می شود و پس از فشرده شدن، به محفظه زئولیت انتقال می یابد. کمپرسور به دو شکل پیستونی یا خشک تولید می شود. این بخش از دستگاه معمولا صدای زیادی تولید می کند. به منظور برطرف کردن این مشکل، کمپرسور باید در یک محفظه یا بر روی یک فنر قرار داده شود تا صدای آن کنترل شود. معمولا سعی می شود از فنر استفاده شود زیرا قرار دادن در محفظه، طول عمر آن را کاهش می دهد.
- هوای فشرده به محفظه زئولیت می رود. این محفظه دارای گرانول های زئولیت است که به کمک نوسانات جذب سطحی می توانند اکسیژن را از سایر اجزای هوا جدا کنند. این محفظه که متخلخل است اکسیژن را پس از جداسازی از تخلخل های خود عبور می دهد.
- یک دریچه چهار مسیره و متحرک در دستگاه وجود دارد که از یک طرف بین کمپرسور و محفظه زئولیت و از طرف دیگر متصل به خروجی اکسیژن است و یکی از وظایف آن، خارج کردن نیتروژن جدا شده از اکسیژن از محفظه زئولیت به بیرون است.
- اکسیژنی که از محفظه زئولیت خارج می شود در یک مخزن جمع می شود. این اکسیژن خلوص بالایی دارد و می توان فشار آن را به میزان مورد نظر تنظیم کرد.
- یک فیلتر در قسمت خروجی دستگاه وجود دارد که آنتی باکتریال است و آلودگی ها و باکتری های باقی مانده در اکسیژن را از آن جدا کرده و باعث کاملا پاک و سالم شدن آن می شود.
- به منظور تنظیم جریان اکسیژن از فلومتر کمک گرفته می شود. این بخش که در خروجی دستگاه قرار دارد دارای یک خط کش مدرج است و جریان اکسیژن را بر حسب لیتر بر دقیقه نشان می دهد. این تنظیم با چرخاندن یک شیر مخصوص انجام می شود.
- اکسیژنی که در نهایت به ریه بیمار می رسد باید کمی مرطوب باشد. زیرا به این شکل از خشک شدن راه تنفسی بیمار جلوگیری به عمل می آید. به این منظور از یک لیوان مرطوب کننده استفاده می شود که داخل آن تا یک سوم آب مقطر یا آب جوشیده ریخته می شود. با عبور اکسیژن از این آب، رطوبت کافی به آن داده می شود. لازم است آب این لیوان هر روز یا یک روز در میان عوض شود.
- به منظور انتقال اکسیژن از دستگاه به بیمار از یک شلنگ نازک سیلیکونی استفاده می شود که به دستگاه متصل شده و سر دیگر آن به ماسک یا نازال روی صورت بیمار وصل می شود.
- ماسک یا نازالی که بر روی صورت بیمار قرار می گیرد اکسیژن خارج شده از دستگاه را به ریه ها می رساند.
انواع اکسیژن ساز:
اکسیژن سازها به طور کلی در دو مدل ثابت و پرتابل تولید می شوند که هر کدام از آن ها دارای انواع مختلفی بر اساس حجم و عملکرد هستند. در ادامه این دو مدل توضیح داده شده است:
- اکسیژن ساز ثابت: این دستگاه به دلیل بزرگ و سنگین بودن، مناسب استفاده در منزل و محیط درمانی است و در شرایطی استفاده می شود که نیاز به جا به جایی دائم آن وجود نداشته باشد. البته این دستگاه دارای چرخ در قسمت زیر آن است که در صورت لزوم با استفاده از این چرخ ها حرکت داده می شود. اکسیژن ساز ثابت می تواند اکسیژن را به صورت پالسی یا مداوم(Continuous) انتقال دهد که در حالت پالسی، در فاصله زمانی های مشخص، اکسیژن رسانی را انجام می دهد. در صورتی که در حالت مداوم، بی وقفه اکسیژن رسانی می کند.
- اکسیژن ساز پرتابل: این دستگاه کوچک و قابل حمل است و در محل کار، مسافرت و به طور کل در خارج از منزل و محیط های درمانی به کار می رود. به همین منظور دارای باتری است که مدت زمان مشخصی شارژ داشته و اکسیژن رسانی را برای بیمار در شرایطی که دسترسی به برق وجود ندارد ممکن می سازد. در صورت لزوم می توان برای عملکرد دستگاه از برق نیز استفاده کرد. معمولا باتری این دستگاه تا حدود 8 ساعت اکسیژن رسانی را انجام می دهد.
اکسیژن سازها بر اساس حجم و جریان ماکزیمم اکسیژن در مدل های 3، 5، 7، 8 و 10 لیتری نیز تولید می شوند که بسته به شرایط بیمار و تجویز پزشک، دستگاه مناسب از میان آن ها انتخاب می شود. متداول ترین مدل اکسیژن ساز 5 لیتری است که برای افراد دارای مشکلات تنفسی مزمن استفاده می شود. اما در شرایطی که بیماری حاد باشد باید از دستگاه 8 یا 10 لیتری استفاده شود.
مزایای اکسیژن ساز:
این دستگاه که تغلیظ کننده اکسیژن نیز نامیده می شود اکسیژن مورد نیاز بیمار را بسته به تشخیص پزشک بر حسب لیتر بر دقیقه تامین می کند. این دستگاه به درمان بیماری هایی مانند آسم، سرطان ریه، ذات الریه، برونشیت مزمن، آپنه خواب، فیبروز ریوی و نارسایی احتقانی قلبی کمک می کند و مزایای دیگری نیز دارد که عبارتند از:
- بهبود خون رسانی به بافت های بدن
- بهبود گردش خون
- کاهش استرس و افزایش آرامش بیمار
- بهبود عملکرد ریه ها
- عملکرد بهتر حافظه
- برطرف کردن آمبولی: آمبولی ایجاد حباب هوا در جریان خون است که باعث می شود اکسیژن کافی به بافت های بدن نرسد. استفاده از اکسیژن ساز و اعمال اکسیژن با غلظت بالا به بدن این حباب ها را از بین می برد یا کوچک می کند تا گردش خون به شرایط نرمال برگردد.
- استفاده از اکسیژن ساز در دوران بارداری به رشد بهتر جنین کمک می کند.
- این دستگاه از کپسول اکسیژن کاربردی تر و ایمن تر است و مزایایی مانند اکسیژن بهداشتی تر و خالص تر و هم چنین عدم نشت اکسیژن و خطر آتش سوزی دارد.
نکاتی که هنگام خرید دستگاه اکسیژن ساز باید بدانیم:
از آن جایی که دستگاه اکسیژن ساز عملکرد حیاتی برای بیمار دارد و می تواند بیمار را از مرگ نجات دهد لازم است در خرید آن به نکات مهمی توجه شود تا بتوان ایمن ترین و مناسب ترین دستگاه را تهیه کرد. این نکات به شرح زیر می باشند:
- دستگاه باید اکسیژن با خلوص بالای 93 یا 95 درصد تولید کند تا از تنگی نفس بیمار جلوگیری شده و علائم وی برطرف شود.
- دستگاه باید بر اساس شرایط بیمار و تشخیص پزشک از میان مدل های مختلف انتخاب شود و هرگز نباید دستگاه را بدون دستور پزشک تهیه کرد.
- اکسیژن ساز باید از مرکزی تهیه شود که گارانتی و خدمات پس از فروش معتبر را تامین نماید.
- در برخی دستگاه ها امکان اتصال نبولایزر وجود دارد. در واقع یک خروجی نبولایزر در اکسیژن ساز قرار داده می شود که دارورسانی مستقیم به ریه بیمار را نیز امکان پذیر می سازد.
- یکی از مهم ترین نکات در خرید اکسیژن ساز، کم صدا بودن آن است زیرا دستگاه ممکن است به صورت 24 ساعته استفاده شود و به خصوص در زمان خواب بیمار و اطرافیان وی نباید صدای دستگاه مزاحمتی ایجاد کند. معمولا صدای دستگاه کمتر از 40 دسی بل است.
- اگر دستگاه پرتابل تهیه می شود باید دقت شود که باتری مناسبی داشته باشد و مدت زیادی شارژ را در خود نگه دارد.
- اکسیژن ساز باید سنسور و سیستم هشدار دقیق داشته باشد تا در صورت قطعی دستگاه یا کاهش خلوص اکسیژن آن، بیمار و اطرافیان وی مطلع شوند.
خرید دستگاه اکسیژن ساز در بازار تجهیزات پزشکی ایران:
انواع اکسیژن ساز در بازار تجهیزات پزشکی ایران عرضه می شوند. این دستگاه باید از شناخته شده ترین برند تهیه شود و گارانتی و خدمات پس از فروش مناسب داشته باشد. علاوه بر این کم صدا بوده و اکسیژن با خلوص بالا تامین نماید. شما می توانید با مراجعه به کارشناسان سایت مدیکال نوآوران، مشاوره لازم در زمینه خرید این دستگاه را دریافت کرده و اکسیژن ساز مدنظر خود را تهیه نمایید.