دستگاه تب سنج چیست؟
یکی از مهم ترین موارد در معاینه بیمار، دمای بدن است. بالا یا پایین بودن دمای بدن از حدود 37 درجه سانتی گراد می تواند نشان دهنده بیماری یا مشکل خاصی در بدن باشد. بالا بودن دما که تب نامیده می شود نشانه وجود عفونت در بدن است و باید به منظور برطرف کردن آن به سرعت اقدام شود. لازم به ذکر است که در اندازه گیری دما، عوامل مختلفی مانند سن، جنسیت و فعالیت بدنی نیز در نظر گرفته می شود. اندازه گیری دمای بدن در حین معاینه بیمار و هم چنین در مواردی در منزل از اهمیت بالایی برخوردار است. به منظور سنجش دما از تب سنج یا ترمومتر استفاده می شود. این دستگاه یکی از کالاهای گروه تجهیزات پزشکی سنجشی است که در تمام محیط های درمانی اعم از کلینیک، مطب، درمانگاه و بیمارستان و هم چنین در منزل به کار می رود.
انواع تب سنج:
از گذشته تا کنون انواع مختلف تب سنج به کار گرفته شده است. پرکاربردترین مدل تب سنج که در گذشته استفاده می شد تب سنج جیوه ای بود که نوع آنالوگ به حساب می آمد. در تب سنج جیوه ای از یک لوله شیشه ای استفاده شده که درون آن جیوه وجود دارد و با حرکت جیوه در این شیشه مدرج، دمای بدن نشان داده می شود. با این که این نوع ترمومتر بسیار دقیق است اما امروزه استفاده از آن اصلا توصیه نمی شود. زیرا جیوه ماده ای بسیار سمی است که در صورت شکستن دماسنج و پخش شدن جیوه، امکان جذب سریع آن توسط پوست بدن وجود دارد. در چنین شرایطی فرد دچار مسمومیت با جیوه می شود که بسیار پرخطر است. علاوه بر خطر جیوه، اندازه گیری دمای بدن با استفاده از تب سنج جیوه ای زمان بر است و ممکن است در برخی موارد باعث کلافه شدن بیمار به خصوص کودک یا نوزاد شود. خواندن نتیجه اندازه گیری نیز بر روی این تب سنج آسان نیست و دقت اندازه گیری دما و سرعت تشخیص پزشک را پایین می آورد.
امروزه انواع تب سنج دیجیتال جایگزین مدل های آنالوگ شده اند. این دستگاه ها سرعت اندازه گیری بالایی دارند و در مواردی ممکن است نیاز به تماس مستقیم دستگاه با پوست بیمار وجود نداشته باشد. این ویژگی به خصوص در اندازه گیری دمای بدن نوزادان و اطفال به کار می رود. در ادامه این ترمومترها معرفی شده اند:
- تب سنج دهانی: این مدل تب سنج دما را از طریق دهان و زیر زبان بیمار اندازه گیری می کند. در واقع مانند تب سنج جیوه ای عمل می کند اما خطری ندارد و سرعت سنجش آن در حد چند ثانیه است. از این دستگاه می توان برای اندازه گیری دما از طریق زیر بغل نیز استفاده کرد. البته با توجه به تماسی بودن آن و لزوم رعایت نکات بهداشتی، توصیه می شود این دستگاه بیشتر در منزل و برای تعداد کمی از افراد استفاده شود تا خطر انتقال آلودگی و بیماری کاهش پیدا کند. این نوع ترمومتر برای اندازه گیری دمای بدن اطفال و نوزادان چندان مناسب نیست زیرا ممکن است بیمار همکاری لازم را در حین اندازه گیری دما نداشته باشد. تب سنج دهانی در مواردی برای اندازه گیری دمای محیط از جمله دمای مایعات مورد استفاده قرار می گیرد. این دستگاه قیمت کمتری نسبت به مدل های غیر تماسی دارد.
- تب سنج گوشی: این دستگاه دمای بدن را از طریق گوش با دقت بسیار بالا اندازه گیری می کند و مدت زمان سنجش آن 1 تا 2 ثانیه است. از این ترمومتر در منزل و محیط های درمانی استفاده می شود اما لازم است سر آن به خوبی ضد عفونی شود تا بیماری و عفونت را انتقال ندهد.
- تب سنج رکتال: یکی از دقیق ترین دستگاه ها برای اندازه گیری دمای بدن تب سنج رکتال است که برای نوزادان و اطفال مناسب بوده و دما را با دقت بسیار بالا از طریق مقعد اندازه گیری می کند. اما به دلیل بالا بودن احتمال انتقال بیماری و آلودگی نیاز به ضد عفونی کامل این دستگاه وجود دارد. بنابراین بسیاری از پزشکان استفاده از آن را توصیه نمی کنند.
- تب سنج لیزری: یکی از محبوب ترین انواع تب سنج که دقت اندازه گیری بالایی دارد تب سنج لیزری است. این دستگاه غیر تماسی است و احتمال انتقال بیماری و آلودگی را بین بیماران کاهش می دهد. لازم به ذکر است که قیمت این دستگاه نسبت به سایر ترمومترهای دیجیتال بیشتر است، اما با توجه به ویژگی های آن مانند سرعت و دقت اندازه گیری، در میان کادر درمان محبوبیت زیادی دارد. ترمومتر لیزری با استفاده از مادون قرمز عمل می کند و هنگامی که در نزدیکی پوست بیمار قرار می گیرد، اشعه مادون قرمز به پوست تابیده شده و دما به سرعت سنجیده می شود. این دستگاه به خصوص برای بررسی دمای بدن اطفال و نوزادان متداول است.
نکات مهم در استفاده از دستگاه تب سنج:
- ضد عفونی کردن دستگاه قبل و بعد از معاینه و اندازه گیری دما اهمیت بالایی دارد و از انتقال عفونت جلوگیری می کند.
- توصیه می شود دمای بدن نوزادان زیر یک ماه تنها توسط پزشک در مطب اندازه گیری شود.
- هنگام اندازه گیری باید بیمار از منبع گرمایشی یا سرمایشی فاصله داشته باشد تا دمای بدن وی تحت تاثیر قرار نگیرد.
- پیش از اندازه گیری نباید از نوشیدنی خیلی سرد یا گرم استفاده شود. علاوه بر این از مصرف سیگار نیز باید خودداری شود.
- در استفاده از تب سنج رکتال باید دقت شود که هیچ گونه جراحتی در مقعد وجود نداشته باشد، علاوه بر این بیمار نباید مبتلا به اسهال باشد.
- باتری دستگاه باید مرتب بررسی شود و در صورت لزوم تعویض گردد.
- تب سنج نباید ضربه بخورد یا خیس شود زیرا به سرعت آسیب می بیند و دقت اندازه گیری آن پایین می آید.
- تب سنج دهانی نباید برای مقعد استفاده شود، هم چنین تب سنج رکتال نباید حتی به صورت ضد عفونی شده برای دهان مورد استفاده قرار گیرد.
- ترمومتر نباید کنار میدان مغناطیسی مانند آهن ربا قرار گیرد زیرا عملکرد آن مختل می شود.
- علاوه بر ضد عفونی منظم دستگاه، باید دقت شود که گرد و خاک بر روی آن وجود نداشته باشد. به این منظور لازم است دستگاه با استفاده از پارچه بدون پرز تمیز شود. معمولا برای ضد عفونی کردن دستگاه نیز از الکل استفاده می شود.
- برای اطمینان از صحت اندازه گیری دمای بدن، بهتر است دما دو بار اندازه گیری شود.
خرید تب سنج دیجیتال:
- هنگام خرید تب سنج دیجیتال ابتدا باید در نظر گرفته شود که دستگاه در چه محیطی و برای چه افرادی استفاده می شود. به طور مثال برای استفاده در منزل بهتر است تب سنج دهانی یا گوشی تهیه شود. اما در محیط های درمانی تب سنج های لیزری مناسب ترین گزینه برای سنین مختلف به خصوص اطفال و نوزادان هستند و در ضمن انتقال آلودگی نیز در آن ها رخ نمی دهد.
- دستگاه باید بتواند در عرض چند ثانیه و با دقت بالا، دمای بدن را اندازه گیری کند. هم چنین صفحه نمایش آن LCD بزرگ باشد به طوری که بتوان دمای اندازه گیری شده را به وضوح و به شکل خوانا مشاهده کرد. به خصوص افراد مسن باید بتوانند اعداد و نوشته های روی صفحه نمایش را به خوبی مشاهده نمایند.
- اگر دستگاه برای کودکان استفاده می شود می توان بر روی قسمت سر آن از پوشش و محافظ استفاده کرد تا کودک در تماس با سر دستگاه دچار آلرژی نشود.
- وجود سیستم هشدار در دستگاه بسیار مهم است. در شرایطی که دما از محدوده نرمال بالاتر یا پایین تر برود و بیمار دچار تب بالا شده باشد باید آلارم دستگاه به صدا در بیاید.
- یکی از مهم ترین ویژگی ها به منظور افزایش طول عمر دستگاه، سیستم خاموشی خودکار است. این سیستم باعث می شود دستگاه مدتی پس از بلااستفاده ماندن به صورت خود به خود خاموش شود و به این شکل کارکرد بیهوده نداشته باشد و طول عمر باتری آن نیز کاهش پیدا نکند.
- در بسیاری از دستگاه ها حافظه داخلی تعبیه شده که تعدادی از نتایج اندازه گیری شده را در خود ذخیره می کند.
خرید ترمومتر در بازار تجهیزات پزشکی ایران:
انواع دستگاه تب سنج در بازار تجهیزات پزشکی ایران به فروش می رسند. هنگام خرید این دستگاه باید به معتبر بودن برند و داشتن گارانتی و خدمات پس از فروش مناسب آن دقت شود. هم چنین دستگاه باید سرعت و دقت اندازه گیری بسیار خوبی داشته باشد و مدل آن نیز از میان دهانی، گوشی، رکتال و لیزری با توجه به محیطی که مورد استفاده قرار می گیرد انتخاب شود. شما می توانید با کمک کارشناسان وبسایت مدیکال نوآوران، مناسب ترین دستگاه را بسته به نیاز خود تهیه نمایید.